Alles wat je moet weten over de warmtepomp

De warmtepomp is inmiddels een landelijk begrip en steeds meer huishoudens kiezen voor het installeren van een warmtepomp. Vanaf 2026 is zelfs het installeren van de zogenaamde hybride warmtepomp verplicht! De hybride warmtepomp moet de nieuwe standaard worden voor het verwarmen van de woning en dat houdt ook in dat je afscheid moet nemen van de standaard cv-ketel die je nu in huis hebt en gebruikt. Later vertellen we meer over wat deze verplichting inhoudt, maar we vertellen eerst meer over de warmtepomp, waarom het een duurzame oplossing is en welke voordelen je ervan kunt hebben.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is feitelijk niets meer of minder dan een vervanging van de cv-ketel en een installatie die met behulp van de buitenlucht of grondwater en techniek het huis kan verwarmen. Bij een traditionele cv-ketel wordt met behulp van een brander en brandstof warme lucht gecreëerd en via de radiatoren kun je deze warme lucht gebruiken om het huis te verwarmen. Een warmtepomp gebruikt deze techniek dus niet en is daarmee niet alleen goedkoper, maar ook veiliger dan het gebruik van een cv-ketel. Later in het artikel vertellen we meer over hoe een warmtepomp precies werkt.

De verschillende soorten warmtepompen

De ene warmtepomp is de andere niet en feitelijk kun je de warmtepompen die je op de dag van vandaag kunt kopen onderverdelen in drie categorieën. Zo heb je de zogenaamde all-electric warmtepomp, een hybride warmtepomp of een ventilatiewarmtepomp. Tussen deze varianten zijn verschillen aanwezig en de keuze die je maakt is afhankelijk van de behoefte en de woning. 

All-electric warmtepomp

De naam verklapt het al, maar de all-electric warmtepomp is een installatie die volledig elektrisch is. Dit is dan ook direct de meest veilige variant, omdat er geen brandstoffen verbrandt worden zoals dat wel het geval is bij een traditionele cv-ketel. Daarmee voorkom je koolmonoxide en een koolmonoxidevergiftiging. Jaarlijks overlijden er 10 tot 15 mensen aan de gevolgen van een koolmonoxidevergiftiging. Het CO-gas wordt ook niets voor niets een sluipmoordenaar genoemd. Met een volledig elektrische warmtepomp heb je daar geen zorgen meer over. De all-electric warmtepomp kun je gebruiken om het huis te verwarmen en om warm water in de keuken en in de badkamer te gebruiken.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een goed alternatief op de elektrische variant en feitelijk de installatie die op dit moment het vaakst wordt gekozen. Dat heeft te maken met het feit dat veel woningen en huishoudens nog geen voldoende baat hebben bij een all-electric warmtepomp, omdat die het verbruik van warmte en warm water simpelweg niet aankan. Een hybride warmtepomp werkt samen met de traditionele cv-ketel. De warmtepomp is dan de primaire installatie die voor warmte en warm water zorgt, maar de cv-ketel kan bijspringen als er meer behoefte aan warmte en warm water is. Ondanks dat de cv-ketel nog altijd brandstoffen verbrandt om zijn werk te kunnen doen, is deze optie toch een stuk veiliger dan het gebruiken van alleen een traditionele cv-ketel. Er wordt immers veel minder brandstof verbrandt.

Ventilatiewarmtepomp

Een ventilatiewarmtepomp werkt alleen als je woning is uitgerust met een mechanische ventilatiesysteem. Deze warmtepomp haalt warmte uit de ventilatielucht en dat is dus een goedkope en veilige manier waarmee je het huis kunt verwarmen. Toch kleven er wat nadelen aan deze warmtepomp, want de capaciteit wordt beperkt door de hoeveelheid lucht die moet worden ververst. Daarom is een ventilatiewarmtepomp in de regel ook het meest effectief als ‘m combineert met een traditionele cv-ketel.

Hoe werkt een warmtepomp en hoe krijg je het huis warm?

Een waterpomp kan op verschillende manieren werken en enerzijds is het afhankelijk van de soort warmtepomp en de bron die gebruikt wordt om warmte te creëren. Er zijn warmtepompen die het grondwater als bron gebruiken en de meest gekozen variant is natuurlijk de warmtepomp die de lucht als bron gebruikt. Er zitten niet alleen significante prijsverschillen tussen deze warmtepompen, maar je moet ook altijd onderzoeken of een bepaalde warmtepomp voor jouw woning geschikt is. En of je überhaupt wel een warmtepomp mag plaatsen!

Warmtepomp grondwater

De warmtepomp die grondwater als bron gebruikt werkt heel simpel. De warmte en het water wordt uit de grond getrokken en dat houdt in dat je dus wel in de grond moet boren. Dit mag niet altijd en in de regel moet je hier toestemming aan de gemeente voor vragen. Het warme water komt via de buizen omhoog en door de installatie wordt het water nog eens extra verwarmd. Vervolgens kun je het gebruiken om je huis te verwarmen of om warm water te tappen.

Warmtepomp lucht

De warmtepomp die de buitenlucht als bron gebruikt is ook de variant die het vaakst wordt gekozen. Niet alleen vanwege het feit dat deze warmtepompen vaker wel dan niet geplaatst mogen worden, maar ze zijn ook een stuk goedkoper! De buitenunit van de warmtepomp onttrekt de lucht van buiten en door de lucht langs een koelmiddel te geleiden wordt het water gekookt. Vervolgens zorgt een compressor ervoor dat er warmte vrijkomt en deze warmte kan dus gebruikt worden voor het verwarmen van de woning en/of de watervoorziening.

Het is ook mogelijk om te koelen met een warmtepomp. De condensor absortbeert warmte van binnenuit het gebouw. Een koelmiddel leiding breng die warmte mee naar de buitenunit. De warmtepomp pompt vervolgens de warmte weer naar buiten.

Wat betekent COP?

COP staat voor Coefficient of Performance en feitelijk vertelt de COP – of liever gezegd de COP-waarde – hoe efficiënt een warmtepomp is. Het is in principe een eenvoudige rekensom. De COP-waarde zegt namelijk hoeveel kilowatt er aan elektriciteit nodig is om een bepaalde hoeveelheid warmte te creëren. Heb je bijvoorbeeld een warmtepomp met een COP-waarde van 4? Dan houdt dat in dat je voor elke verbruikte kilowatt 4 kilowatt aan warmte ontvangt. Zo kun je vrij eenvoudig uitrekenen hoeveel de warmtepomp je op jaarbasis kost en vooral wat het je oplevert en welke besparing je realiseert.

De kosten van de verschillende warmtepompen

Warmtepompen kosten natuurlijk geld en nu vraag je jezelf af met welke kostenpost je te maken krijgt als je kiest voor een all-electric of hybride warmtepomp. Je hebt in ieder geval al een beeld bij het verbruik van een warmtepomp die op elektriciteit werkt. Dat kost natuurlijk ook geld. In het overzicht zetten we de kosten van de aanschaf en de installatie op een rijtje.

Omschrijving	Gemiddelde prijs lucht type	Gemiddelde prijs bodemtype	Mogelijk subsidie
Hybride warmtepomp + installatie	€ 4.000 tot € 6.000	€ 15.000 tot € 20.000	€ 1.950 tot € 3.000 (zowel lucht- als bodemtype)
Elektrische warmtepomp + installatie	€ 6.500 tot € 14.000	€ 8.500 tot € 19.500	€ 1.950 tot € 3.750  (lucht type)€ 3.750 tot € 5.100 (bodemtype)
Ventilatie warmtepomp + installatie (excl. hr ketel)	€ 2.500 tot € 2.700	–	–

Let op de variabele kosten!

Deze prijzen zijn schattingen, maar houdt rekening met variabele kosten. Denk bijvoorbeeld aan isoleren, het plaatsen van hr++ glas en het aanleggen van nieuwe leidingen of buizen. Deze variabele kosten zijn afhankelijk van de woning. Is het huis wel of niet goed geïsoleerd en is het aanwezig afgiftesysteem herbruikbaar? Moeten er bijvoorbeeld radiatoren worden vervangen of worden bijgeplaatst om effectief gebruik te kunnen maken van de warmtepomp? Of wil je de warmtepomp gebruiken in combinatie met vloerverwarming onder je laminaatvloer? Deze factoren spelen dus een belangrijke rol in het uiteindelijke prijskaartje. Doe dan ook goed onderzoek en laat je goed informeren door een erkende installateur.

Schakel een specialist in

Het spreekt redelijk voor zich dat je een vakkundig bedrijf inschakelt als je een warmtepomp wilt laten installeren, want dan weet je ook zeker dat je straks optimaal kunt profiteren van je investering. Het is geen eenvoudige klus om even in je avonden en weekenden uit te voeren. Hoe handig je ook bent! Daarnaast krijg je ook garantie van een specialist en kan hij bij problemen en storingen adequaat optreden. Zonder dat je aanvullende investeringen hoeft te doen. Welke specialist of installateur je kiest is afhankelijk van diens ervaring en natuurlijk het prijskaartje. Vraag ook altijd meerdere offertes op en bestudeer de algemene voorwaarden. Zo kom je uiteindelijk tot de beste deal voor het installeren van een warmtepomp.

Is een warmtepomp veilig?

Hoe veilig is een warmtepomp? Dat is een goede vraag en er is ook een duidelijk antwoord op. Een warmtepomp is enorm veilig! Veel veiliger dan bijvoorbeeld een cv-ketel. Waarom? Omdat een warmtepomp geen brandstoffen, zoals gas hoeft te verbranden om z’n werk te doen. Dus de kans op niet volledig verbrande brandstoffen is nihil en daarmee verklein je dus de kans op bijvoorbeeld koolmonoxide. Dat geldt natuurlijk niet voor de hybride warmtepomp en de ventilatiewarmtepomp die nog altijd de steun van een hr ketel nodig hebben, maar het is wel een feit dat er nog altijd veel minder brandstoffen worden verbrand dan wanneer je alleen met een traditionele cv-ketel werkt.

Waarom is isoleren zo belangrijk?

Isoleren is enorm belangrijk als je een warmtepomp wilt gebruiken. Dat heeft enerzijds te maken met de capaciteit van een warmtepomp die simpel gezegd een stuk lager is dan van een traditionele cv-ketel. Met andere woorden; een warmtepomp kan niet goed verwarmen als warmte eenvoudig kan ontsnappen. Zorg dus voor een goede isolatie van de muren, het dak en kozijnen. Zorg dat alle kieren goed zijn afgedicht en kies voor het plaatsen van hr++ glas. Even tijdelijke raambekleding aanbrengen zal niet voldoende zijn! Nieuwere woning zijn vaak al goed geïsoleerd, maar bij oudere woningen is er vaak nog werk aan de winkel.

Is de warmtepomp verplicht?

We zijn het artikel begonnen met een statement dat de warmtepomp vanaf 2026 verplicht is en dat je de huidige cv-ketel moet vervangen. Dit moeten we iets nuanceren, want ja! Het is verplicht om voor een hybride of all-electric warmtepomp te kiezen, maar pas op het moment dat je cv-ketel aan vervanging toe is! Natuurlijk doe je er wel het slimst aan om op tijd de hr ketel voor een warmtepomp te vervangen. Dat levert je namelijk veel geld op en je kunt zelf voor een groot deel of zelfs geheel aardgasvrij wonen. Dat ook nog eens een stuk veiliger is!

Waarom je een warmtepomp zou moeten kopen

1. Een warmtepomp is duurzaam en dus beter voor het milieu
2. Je bespaart flink op de kosten van aardgas en energiekosten
3. Het is een stuk veiliger dan gebruik maken van een hr ketel

uitgelichte afbeelding: daikin.eu